بیرجند- زباله‌گردی، تکدی‌گری و کودکان کار و خیابان از جمله آسیب‌های اجتماعی موجود در بیرجند بوده که متاسفانه روز به روز در حال افزایش است.
به گزارش نگاه خراسان جنوبی؛ زباله‌گردی، کودکان کار و سد معبر از جمله معضلاتی است که گریبانگیر بیرجند شده و متاسفانه روزانه رو به افزایش است.
پدیده‌هایی که از آنها به عنوان آسیب اجتماعی یاد می‌شود و از مدت‌ها پیش در شهری که عنوان «دیاری فرهنگی» را به خود نام داده است، به چشم می‌خورد.
امروز در چهارراه‌ها، مسیر بازار و حتی در کوچه‌های خلوت شهر بیرجند با کودکانی مواجه می‌شویم که برای فروش محصولاتی مانند جوراب، دستمال کاغذی و آدامس در تکاپو هستند.
کودکانی که التماس می‌کنند تا چیزی از آنها بخریم… افرادی که کودکی‌هایشان را در سنگفرش خیابان‌ها دفن کردند و قدم‌های کوچکشان را بر آن کوبیدند تا یادشان برود روزی کودک بودند و باید کودکی کنند.
گذشته از این، متاسفانه زباله‌گردی به اپیدمی واگیرداری در شهر بیرجند تبدیل‌شده که هر روزه بسیاری، فارغ از سن و سال و جنسیت به جمعیت این افراد اضافه می‌شوند.
امروزه در گذر از کوی و برزن افراد بسیاری را می‌بینیم که برای گذران زندگی کمر در سطل‌های زباله خم کرده‌اند و روزی‌شان را در میان زباله‌ها جستجو می‌کنند.
ساعتی را در شهر و هیاهوی زندگی بشری قدم می‌گذاریم تا صحنه‌هایی از این آسیب‌ها را روایت کنیم.
پرده اول
ساعات پایانی شب و اینجا بلوار میلاد در شمال شهر بیرجند است. جثه‌ای کوتاه قامت دارد.
سری به سطل‌های زباله می‌زند و بعد از کنکاشی مفصل در زباله‌دانی‌ها خورجین موتورش را پر می‌کند از غنائمی که حاصل دسترنجی شبانه است.
پوتین‌های بلند لاستیکی، لباس‌هایی مندرس و آلوده و دستانی ترک‌خورده و خشن تمام آن چیزی است که در برخورد اول با پیرمرد قاب نگاهمان را پر می‌کند.
محمد نام دارد و بنا به گفته خودش، از پنج سال گذشته از طریق یکی از دوستانش قدم در این مسیر گذاشته است.
وی خانواده‌ای ندارد و به گفته خودش بعد از فوت همسرش دیگر انگیزه‌ای برای زندگی نداشته و به دنبال آن اعتیاد بیکاری و بی‌پولی او را به سمت و سوی زندگی در زباله‌دانی‌ها سوق داده است.
در گفت و گویی کوتاه می‌گوید: در زباله‌گردی منتی از سوی دیگر افراد نیست و به‌راحتی می‌توانم زباله‌هایی را که جمع‌آوری کرده‌ام را به افرادی ناشناس و یا به دیگر زباله گردها که از نظر مالی در وضعیت بهتری قرار دارند، بفروشم.
وی در پاسخ به سوالی پیرامون مسائل بهداشتی می‌گوید: شکم‌گرسنه مسائل بهداشتی را درک نمی‌کند و اگر بخواهم به فکر بهداشت باشم اصلاً نباید این کار را انجام دهم.
پرده دوم
خورشید آخرین دقایق از دوم خرداد‌ماه را به نظاره ایستاده است. ماشین پشت چراغ راهنمایی و رانندگی چهار راه انقلاب توقف می‌کند. با دست به شیشه خودروها می‌کوبد و طلب یاری می‌کند. یکی توجهی نمی‌کند و دیگری دو هزار تومان کف دستش می‌گذارد.
چهره‌اش اندکی از لابه به لای روسری‌اش پیداست. گویی ۴۰ تا ۵۰ سال سن دارد اما بی پروا در دل خیابان گدایی می‌کند.
آن سوی چهارراه، مردی به ظاهر پریشان حال، اسپند دود کرده و دعای خیرش را نصیب رهگذران می‌کند تا پولی عایدش شود. پای راستش اندکی لنگ می‌زند اما به سرعت برای دریافت پول از یک خودرو به سمت خودروی دیگر می‌رود.
پرده سوم
ساعت ۱۰ صبح است. صدای پسربچه‌ای مرا به بیرون از خانه می‌کشاند. گاری سنگین‌تر از وزن خودش را به‌سختی حمل می‌کند گویی وجود کارتن‌هایی که بر روی گاری قرار دارد، سنگینی‌اش را فزون تر کرده است مرتب کلمه «نون خشکی…. نون خشکی» را با صدای بلند تکرار می‌کند.
با چشم به وضعیتش نگاهی گذرا می‌اندازم به سمتم می‌آید و می‌گوید: نون خشکی، کارتن، قوطی، هرچه داری بیاور بخرم.
لبخندی تقدیمش می‌کنم و می‌گویم، این کارتن‌ها را به کجا می‌فروشی؟ وی که گویی از چیزی ترسیده است، می‌افزاید: اگر زباله داری بیاور بخرم وگرنه خیلی کار دارم.
از سن او می‌پرسم. اندکی سکوت می‌کند و می‌گوید: ۱۱ ساله هستم. مادرم مریض است و پدر ندارم. مجبورم برای خرج زندگی کار کنم.
همین را می‌گوید و با صدای همسایه گاری‌اش را به آن سوی کوچه هدایت می‌کند تا به قول خودش روزی امروزش را کاسبی کند.
سید محمدرضا طالبی معاون سیاسی استاندار خراسان جنوبی، چندی پیش در نشست شورای اجتماعی استان بیان کرد: آمار کودکان کار و متکدی در استان افزایشی بوده و اغلب آسیب‌های اجتماعی نشات گرفته از اعتیاد است لذا باید به شکل مناسب مدیریت شود.
وی ادامه داد: وقتی کودک کار در چهارراه مشاهده شد بعد از ساماندهی دوباره در خیابان دیده نشده بلکه افراد جدیدی وارد این عرصه شده‌اند از همین رو آمار زایشی و افزایشی است.
طالبی با بیان اینکه امکانات محدودی در زمینه مقابله با آسیب کودکان کار داریم اما با حمایت سازمان‌های مردم نهاد شاهد اتفاقات خوبی هستیم، گفت: سمن‌های فعال در این زمینه با مشکلاتی از جمله مالیات و اجاره‌بها دست و پنجه نرم می‌کنند اما تا حدودی توانسته‌ایم این مشکلات را پیگیری کنیم.
طالبی ادامه داد: پشتیبانی از سازمان‌های مردم نهاد ضروری است زیرا با حداقل هزینه‌ها بالاترین عملکرد را دارند.
تولید روزانه ۱۳۰ تن زباله در بیرجند
شهردار بیرجند در گفت و گو با خبرنگار ما با اشاره به پدیده زباله‌گردی در جامعه بیان کرد: مقابله با گسترش این معضل همواره در دستور کار قرار داشته و تاکنون شناسه ۵۲۰ زباله‌گرد در بیرجند ثبت شده است.
مهدی بهترین ادامه داد: علی‌رغم اقدامات انجام شده متاسفانه دیگر زباله‌گردها، به شکل مویرگی زباله‌ها را در مقابل چشم مردم و مسئولان از شهر بیرجند خارج می‌کنند.
بهترین با بیان اینکه طرح تفکیک زباله از مبدا با تأخیر در شورای اسلامی شهر مصوب شد، افزود: علی‌رغم اینکه دو بار این طرح در سامانه گذاشته شد، هیچیک از پیمانکاران ذی صلاح آمادگی خود را برای اجرای این طرح اعلام نکردند.
شهردار بیرجند ادامه داد: بنابراین این طرح به زودی در قالب انعقاد قرارداد با انجمن حمایت از زندانیان و با هدف ایجاد اشتغال برای خانواده زندانیان اجرایی شود.
بهترین از تولید روزانه ۱۳۰ تا ۱۵۰ تن زباله در روز در بیرجند خبرداد و گفت: در روزهای پایان سال میزان تولید روزانه زباله به ۱۷۰ تن می‌رسد و سایت پسماند شهرداری بیرجند به روز است.
وی با بیان اینکه متاسفانه ماهانه دو میلیارد تومان ثروت شهر بیرجند در حوزه زباله یا همان طلای کثیف به یغما می‌رود، افزود: از دادستان مرکز استان خواستاریم دستوری صادر کنند تا از خروج خودروهای حامل زباله بدون مجوز سازمان مدیریت پسماند شهرداری جلوگیری شود.
