قیمت پایین بنزین در کشور باعث افزایش مصرف خودروها و همچنین قاچاق گسترده بنزین شده است.
کارشناس انرژی گفت: مصرف بالای بنزین، مصارف غیربهینه خودروها و همچنین قاچاق سوخت ازمعضلات مدل فعلی اعطای یارانه بنزین به دارندگان خودرو محسوب می‌شود که مهمترین عوامل ناترازی بنزین نیز هستند.
دولت قصد افزایش قیمت بنزین را ندارد
مهدی هاشم‌زاده، کارشناس انرژی و مدیر پژوهشکده انرژی اندیشکده ماهد با اشاره به مزایای طرح تخصیص بنزین نفر به جای شیوه فعلی اعطای یارانه بنزین که مورد انتقاد جدی کارشناسان و پژوهشگران قرار گرفته است، گفت: در برنامه‌های انتخاباتی سال ۱۴۰۳، رئیس جمهور به طور صریح اعلام کرد که قصد افزایش قیمت بنزین را ندارند، بلکه هدف آنها این است که بنزین را بر مبنای مصرف مشخص افراد تخصیص دهند. در این طرح، هر فرد سهمیه مشخصی از بنزین را دریافت می‌کند و مصرف‌کنندگان پرمصرف باید بنزین اضافی را با قیمت بالاتر خریداری کنند. این رویکرد جدید در زمینه مدیریت مصرف بنزین و رفع ناترازی آن اهمیت زیادی دارد.
هاشم‌زاده افزود: این رویکرد می‌تواند به طور چشمگیری به حل مشکلات ناترازی بنزین کمک کند. بر اساس اطلاعات موجود، کشور ما هر ساله نزدیک به ۸ میلیارد دلار برای واردات بنزین هزینه می‌کند. این هزینه بالا، نشان‌دهنده ناترازی شدید در بازار بنزین است که ناشی از مصرف بیش از حد داخلی و قیمت‌گذاری یارانه‌ای است.
تاثیر قیمت پایین بنزین بر افزایش مصرف خودروها
وی ادامه داد: مشکل اصلی در حال حاضر این است که قیمت پایین بنزین در کشور باعث افزایش مصرف خودروها و همچنین قاچاق گسترده بنزین شده است. در مقایسه با کشورهای دیگر، به دلیل قیمت پایین بنزین، مصرف شخصی در کشور ما بسیار بالاست. خودروهای غیر استاندارد و تک‌سرنشین باعث شده‌اند که مصرف بنزین به شدت افزایش یابد. این وضعیت نه تنها به مشکلات اقتصادی منجر شده، بلکه تأثیرات منفی بر محیط زیست نیز دارد.
هاشم‌زاده با اشاره به مزایای طرح تخصیص بنزین به هر فرد گفت: این سیاست می‌تواند به طور مؤثری مصرف بنزین را مدیریت کند و به کاهش ناترازی کمک کند. با تخصیص بنزین به هر فرد، قیمت‌گذاری دولتی بر اساس مصرف فردی حذف می‌شود و قیمت بنزین به صورت تعاملی بین مردم تعیین خواهد شد. این به معنای آن است که افرادی که مصرف بیشتری دارند، باید بنزین اضافی را با قیمت بالاتری خریداری کنند. این سیاست می‌تواند به کاهش مصرف بی‌رویه و قاچاق بنزین کمک کند.
سازوکار مشخص برای تخصیص سهمیه بنزین به هر فرد طراحی شود
وی همچنین به چالش‌های احتمالی این طرح پرداخت و اظهار کرد: یکی از چالش‌های اصلی در اجرای این طرح، نیاز به نظارت دقیق و مؤثر است. برای جلوگیری از مشکلاتی مانند قاچاق و سوءاستفاده از سیستم، باید سازوکارهای نظارتی مناسبی پیاده‌سازی شود. همچنین، باید زیرساخت‌های لازم برای اجرای این طرح، از جمله سیستم‌های توزیع و کنترل مصرف، فراهم شود.
هاشم‌زاده در ادامه به راهکارهای عملیاتی برای اجرای این سیاست اشاره کرد و گفت: برای اجرای موفق این طرح، لازم است که یک سازوکار مشخص برای تخصیص سهمیه بنزین به هر فرد طراحی شود. به عنوان مثال، هر فرد می‌تواند ماهانه یک مقدار مشخص از بنزین را با قیمت یارانه‌ای دریافت کند و در صورت نیاز به مصرف بیشتر، باید بنزین اضافی را با قیمت آزاد خریداری کند. این سیستم باید به گونه‌ای طراحی شود که امکان سوءاستفاده به حداقل برسد و مصرف‌کنندگان به راحتی بتوانند سهمیه خود را مدیریت کنند.
وی در پایان گفت: سه مسئله ناترازی بنزین به دلیل مصرف بالا، مصارف غیر بهینه خودروهای شخصی و تک سرنشینی و همچنین مسئله قاچاق سوخت معضلات مدل فعلی اعطای یارانه بنزین به دارندگان خودرو هستند که با اصلاح آن به شکل بنزین به نفر، علاوه بر تحقق عدالت در پرداخت یارانه، هر سه مسئله فوق نیز حل خواهد شد.
